Blog

ON TOUR: Copa Libertadores Finale 2023 Fluminense – Boca Juniors

Het is 5 oktober. Boca Juniors wint met penalty’s uit bij Palmeiras in de halve finale van de Copa Libertadores. Dit toernooi is vergelijkbaar met de Champions League van Zuid Amerika. Dan heb je nog de Copa Sudamericana wat je kan beschouwen als de Europa League van dit continent. De andere halve finale werd een dag eerder beslist waar Fluminense aan het langste eind trok. De finale van de Copa Libertadores kent een aantal mooie eigenschappen:

Voorafgaand aan het toernooi wordt het geweldige Maracana stadion in Rio De Janeiro aangewezen als gast voor de Copa Finale van 2023. Laat net Fluminense hier zijn thuiswedstrijden spelen. Je moet het zo zien dat de Johan Cruijff Arena een jaar voor desbetreffende finale wordt aangewezen als gast voor de finale van een Europees toernooi en dat Ajax dan ook de finale haalt.

Het andere mooie is dat je een volksverhuizing van Boca fans kan verwachten vanuit Argentinië. En het is een clash tussen twee clubs uit de twee grootste voetballanden van Zuid Amerika wat automatisch spanningen oplevert.  

De finalekaarten zijn binnen mum van tijd uitverkocht, wat vrij logisch is. Ons contact in Brazilië gaat onze kaarten regelen, dit is het moment dat de vliegtickets en het verblijf in orde worden gemaakt. De hotelprijzen zijn duurder dan normaal in verband met de volksverhuizing vanuit Argentinië. Helaas missen we twee wedstrijden van onze eigen club, maar dit is een kans en ervaring die je niet kan laten schieten.

BOTAFOGO VS PALMEIRAS

Vier dagen voor de wedstrijd zijn we in Rio beland, waar de stranden van Copacabana en Ipanema geel-blauw kleuren. In Copacabana zitten de meeste Boca fans en dit wordt wordt omgetoverd tot Boca Cabana. Wij besluiten de woensdagavond eerst een lokale wedstrijd in de Braziliaanse competitie te pakken. We kunnen kiezen uit Flamengo thuis tegen Santos of Botafogo tegen Palmeiras, oftewel de nummer één tegen twee in de Braziliaanse competitie. De keuze is snel gemaakt en vanuit Nederland wordt ons contact in Rio gevraagd om kaarten te regelen voor deze topper. We zijn onderweg naar het Estadio Joao Havelange in de wijk Engenho Dentro. Botafogo speelt hier sinds 2009 en niet meer in hun eigen wijk Botafogo, waar nog wel het trainingscomplex van de club staat.

Eenmaal aangekomen bij het stadion kleurt het zwart en wit van de clubkleuren van Botafogo. Zuid Amerikanen en vooral de Brazilianen dragen vaak mouwloze shirts van hun club of groep, eigenlijk dus gewoon basketbal shirts. We lopen langs enkele kleine honken waar de harde kern van Botafogo zich bevind. De wietlucht is duidelijk aanwezig en we bevinden ons in het hart van de harde kern “Torcida Jovem”. Qua voetbaltoeristen zijn wij de enige en voor ons gevoel en dat zorgt voor veel bekijks. Zelfs de agenten staan alert op elke hoek van de wedstrijd bewapend met wapenstokken in de zijzak zo groot als een zwaard en aan de andere kant een geweer.

Na een rondje stadion besluiten we naar binnen te gaan en nemen we plaats op de lange zijde. De harde kern van Botafogo staat tegenover ons. Links en rechts van ons staat iedereen en rechts achter de goal is het uitvak. Links achter de goal is niet in de verkoop gegaan, daar wordt het podium opgebouwd voor een concert van de Red Hot Chilli Peppers die een paar dagen later plaatsvind. Dat kan gewoon allemaal hier een podium bouwen en tegelijkertijd een beladen voetbalwedstrijd spelen.

De wedstrijd zelf is heel boeiend, de sfeer daanraast ook. Geen moment is het thuispubliek stil. Ook de spelersvrouwen staan en maken de hele wedstrijd een kabaal waar je u tegen zegt. Botafogo komt al heel snel op een 3-0 voorsprong en het stadion danst letterlijk de samba. Wat een kabaal wordt er gemaakt door jong en oud wat zij aan zij staat. De samba aan Botafogo kant wordt langzaam ingedampt als er een rode kaart bij hun valt. Dat is het startsein van het groene leger van Palmeiras om aan te gaan vallen en hoe! Binnen een mum van tijd wordt de 3-0 rechtgezet naar een 3-3 gelijke stand. Het uitvak ontploft keer op keer en heeft de samba overgenomen van het thuispubliek. De wedstrijdbeleving op het veld en de tribune is letterlijk van een ander niveau dan dat wij in Europa gewend zijn. Het onmogelijke gebeurd ver in de blessuretijd als Palmeiras in de 99e minuut alsnog de winnende goal maakt. Onwerkelijk wat er hier gebeurd, de thuissupporters zijn in shock en in het uitvak is de Braziliaanse carnaval uitgebroken. Spelersvrouwen die vlakbij ons staan zijn kwaad en schelden op alles wat los en vast zit. Bij ons op de hoofdtribune in de Arena zouden ze op hun gedrag worden aangesproken door stewards, hier is het normaal en terecht: Voetbal is emotie. Wat een ontknoping. Ons verwachtingspatroon is behaald. De thuisclub baalt als een stekker, terwijl de fans van Palmeiras feestvieren en zich gaan opmaken voor een terugreis van 450 kilometer terug naar Sao Paulo.

Wedstrijd één zit erop. Bij terugkomst in het centrale gedeelte van Rio is Flamengo nog aan zijn tweede helft bezig. Overal in de wijken kleurt het rood en zwart de clubkleuren van Flamengo. In de tussentijd gaat het op de Copacabana fout tussen de politie en aanhangers van Boca. De politie schiet met rubberen kogels en Boca supporters antwoorden met strandmateriaal en vuurwerk. Dit kat- en muis spelletje gaat nog even door. Genoeg actie in de stad.

Donderdag

De eerste Boca fans verschenen op maandag al aan de Copacabana. En dat zouden er elke dag meer en meer worden. Op donderdag staan overal kleine groepjes midden op de Copacabana naast de Fanzone die de organisatie van de Copa Libertadores speciaal heeft gemaakt voor fans van beide clubs. Later vandaag begint de fandag voor Fluminense supporters. Veel mensen zijn vrij vanwege een nationale feestdag en dit is te merken. Ook Fluminense fans liggen op het strand naast de niet voetbal fans en de Boca fans die continu laten merken dat ze aanwezig zijn. De geel blauwe vlaggen zijn duidelijk zichtbaar en de politie en het leger staan van een afstand toe te kijken of alles goed gaat.

Later op de middag wordt het drukker en drukker bij de fanzone en er staan hele rijen Fluminense fans in de rij. Nog steeds gaat alles goed, tot er even later in de verte de harde kern van Fluminense aan komt lopen. De ”Young Flu” hoe ze zichzelf noemen lopen het strand op en we tellen zeker een paar honderd man. Deze groep is berucht en bestaat al sinds 1970. Het lijkt of ze de fanzone willen bezoeken, maar het wordt al snel duidelijk dat de zingende Boca fans een bezoekje krijgen van de plaatselijke Young Flu. De aanval wordt ingezet en de meeste mensen die daar op dat moment zijn weten niet wat hen overkomt en gaan weg. Gezinnen en normale Fluminense fans zitten hier allemaal tussen. De Boca fans die op dat moment hier aanwezig zijn behoren niet tot de frontlinie van’ La 12′, de harde kern van Boca, maar komen binnen een halve minuut terug als ze merken dat Young Flu niet doorzet. Bewapend met scheppen, strandstoelen en zelfs een lege kinderwagen, alles vliegt de lucht in. Alles wat je maar kan verzinnen en de Boca fans zetten de tegenaanval in. Young Flu ziet dit niet aankomen en wordt naar achteren gedreven. Hier en daar vallen er rake klappen, dit duurt allemaal enkele minuten. En enkele minuten zijn lang als dit soort taferelen plaatsvinden. In de verte komt de politie al aanzetten en de eerste traangas bommen worden afgeschoten. Zo veranderd de Copacabana voor eventjes in een klein oorlogsgebied. Rubberen kogels worden inmiddels al gericht geschoten op voornamelijk de Argentijnen. Er vallen meerdere gewonden en een enkeling wordt gearresteerd. Op de boulevard strompelen Boca fans die geraakt zijn door de rubberen kogels. De rust keert inmiddels weer terug en Young Flu heeft zich even laten zien. Nu Boca nog niet met heel veel fans aanwezig zijn wilden ze natuurlijk even laten weten wie de baas is in Rio. Ook later op de avond als er steeds meer en meer Boca fans op het strand aankomen volgen er wederom kat en muis spelletjes met de politie, verschillende Boca fans besluiten zelfs te zwemmen om zo een arrestatie te voorkomen.

BANDERAZO

Een dag voor de finale wordt het drukker en drukker en we kunnen inmiddels praten over een volksverhuizing vanuit Argentinië. Boca Cabana is totaal overgenomen door de Argentijnen. We besluiten eerst naar Ipanema beach te gaan waar we ineens voor het hotel van Red Hot Chilli Peppers staan, verschillende bandleden staan op balkon te zwaaien terwijl er een menigte op straat helemaal wild wordt.

Begin van de middag gaan we weer richting Copacabana waar om 16:00 voor het spelershotel de Banderazo begint van Boca Juniors fans. De Banderazo is eigenlijk het startsignaal van de wedstrijd. Iedereen komt samen op één locatie wat vaak bij het spelershotel is. Dit wordt gevolgd door vuurwerk en zang. Uren- maar dan ook urenlang wordt er een kabaal gemaakt. De Argentijnse batterijen lijken maar niet op te gaan, als ze even rustig zijn dan worden ze wel weer opgeladen. Zoveel energie en passie bij de mensen, totaal een andere wereld. De emoties bij de mensen zijn zichtbaar dat ze hier aanwezig kunnen zijn. De laatste keer dat Boca Juniors de Copa won dateert nog van 2007, terwijl aartsrivaal River Plate in 2015 en 2018 nog de Copa won. De Braziliaanse clubs domineren de laatste jaren in de Copa. De laatste vier keer wonnen Flamengo en Palmeiras beide twee keer de Copa Libertadores.

Op het strand heerst er een geweldige sfeer, overal hangen er geel-blauwe spandoeken en vuurwerk wordt afgestoken. De hoeveelheid Maradona vlaggen en tattoos zijn niet meer te tellen. Ook bereikt ons het nieuws dat meer dan 50 bussen van de harde kern van Boca nog steeds worden vastgehouden net voor Rio. In al deze bussen zitten de sfeermaterialen die op dat moment niet aanwezig zijn, enkele fans hebben hun eigen drums mee maar het is niet zoals het hoort. Besef dat een busreis vanaf Buenos Aires naar Rio De Janeiro gewoon twee dagen duurt, en als je ziet met wat voor soort bussen sommige zijn gaan reizen, dan is het een wonder dat die de grens van Brazilië hebben bereikt.

Hoeveel supporters op dit moment op de Copacabana aanwezig zijn dat weten we niet, mensen praten over minimaal honderdduizend supporters. De meeste supporters hebben geen kaart. Boca heeft maar twintigduizend kaarten gekregen van de organisatie, dus de meeste supporters die hier aanwezig zijn hebben geen kaart. Ze willen erbij zijn voor het gevoel en om het mee te maken. Als je de verhalen hoort van mensen en wat ze ervoor over hebben om hier aanwezig te zijn dan zie je hoe diep deze club bij ze zit, het is hun alles. Mensen verkopen letterlijk hun auto’s, motors en andere eigendommen wat van waarde is, en dat allemaal om hier aanwezig te zijn. Sommige Argentijnen slapen gewoon op het strand aangezien zijn geen geld hebben voor een overnachting. Dit doet ons denken aan de vele Argentijnen die tijdens het WK van 2014 op de Copacabana sliepen.

Er gaat een filmpje viraal rond van een jonge Boca fan die aanwezig is op het strand omdat hij zijn PlayStation heeft verkocht en zijn vader de auto. Dat filmpje is de CONMEBOL (Zuid Amerikaanse voetbal federatie) ook niet ontgaan want een dag erna wordt hij door de organisatie uitgenodigd om de wedstrijd bij te wonen, een droom die uitkomt dus. Het feest gaat in ieder geval nog lang door op het strand. Drank, muziek, zang, vuurwerk er komt geen einde aan en gaat nog tot diep in de nacht door: Boca heeft Rio letterlijk overgenomen.

Matchday

Eindelijk is het zover, ook voor ons is dit een droom die uitkomt in deze geweldige voetbalhoofdstad. De wedstrijd begint om 17:00 uur lokale tijd en het stadion gaat al om 12:00 uur open. Het is bewolkt en iets minder warm dan de dag ervoor. Finale kaarten worden op straat verkocht door handelaren voor een bedrag van vier cijfers.  De Copacabana is nog steeds geel en blauw maar minder druk als een dag ervoor. De Boca fans zitten verspreid over de stad op pleinen en andere strandjes en er zijn er al veel onderweg naar het stadion. Maar vandaag is ook de dag van Fluminense en dat laten ze merken. Vanaf de ochtend wordt er overal vuurwerk afgestoken en dat gaat urenlang door. Grote groepen Fluminense fans gekleurd in het rood en groen marcheren met vlaggen en vuurwerk door de straten van Rio. Dit is hun stad, hun dag en dat kan niemand meer van ze afpakken. Ze kunnen geschiedenis schrijven door voor het eerst in de geschiedenis de Copa Libertadores te winnen.

Na eventjes op het strand gezeten te hebben lopen we met een Boca menigte naar de metro. Deze menigte vertrekt al richting het stadion, we noteren iets over 12uur. Wat opvalt op dit moment dat grote groepen van beide clubs elkaar kruisen en er niks noemenswaardigs gebeurd. Er moet wel erbij gezegd worden dat dit niet de hardcore supporters zijn van beide kanten en dat de politie met geweren in de hand een oogje in het zeil houdt. De Boca fans hebben een aparte halte waar ze uit moeten stappen, alleen niet iedereen doet dat. Verschillende groepjes stappen uit op andere stations rondom het stadion, dat blijkt niet zo slim want ze krijgen het hard te verduren. Grote groepen van Fluminense wachten op verschillende stations en vallen alles aan wat geel en blauw is. Dit gaat wel een tijdje door zo.

In de tussentijd zijn een deel van de bussen van La 12 aangekomen bij het stadion, deze kennen problemen bij de ingang. Hier ontstaat wat chaos en alles vliegt de lucht in. Politie schiet weer wat traangasbommen en rubberen kogels en de rust keert langzamerhand weer terug. Andere bussen van La 12 zijn helaas niet in Rio De Janeiro aangekomen.

Aangezien onze kaarten aan Flumi kant zijn moeten we helemaal rondom het stadion lopen. Het is hermetisch afgesloten en kans op rellen tussen beide supportersgroepen is nihil buiten. Er zijn vier controles voor we bij onze ingang komen, overal in de wijk wordt er vuurwerk afgestoken, je voelt het aan alles dat het een historische dag kan gaan worden. Hier en daar wat schermutselingen met de smeris, ook aan Flumi kant tienduizenden die zonder kaart aanwezig zijn en rondom het stadion en in de wijken gaan kijken. De lucht van BBQ wordt afgewisseld door rookpotten of andere vuurwerklucht om vervolgens de lucht en rook van traangas te happen, alles gaat door elkaar.

Even terug naar de aankomst van La12 bij het stadion. Dit is allemaal live te zien op verschillende Argentijnse tv kanalen. Naam en toenamen worden genoemd van de frontlinie jongens. Deze frontlinie staan al jaren aan het roer bij La12 met soms een tussenstop voor een paar als ze even op “vakantie” zijn. Jongens zoals Rafa Di Zeo, Mauro Martin, Marcelo Arevena zijn aanwezig. De camera’s volgen de groep en dit is belangrijker dan de aankomst van spelersbus van Boca waar minder aandacht voor is. Deze jongens en vooral Rafa zijn vaak op tv en zijn te gast bij verschillende programma’s. Dit seizoen heeft hij zich verkiesbaar gesteld voor het voorzitterschap van Boca Juniors. Overal in de stad hingen er posters en billboards van Rafa, maar het ziet er naar uit dat het tussen Boca icoon Riquelme en oud president van Argentinie Mauricio Macri samen met Ibarra gaat.

Terug naar Marcelo Aravena, “El Manco” hoe die ook genoemd wordt. In de jaren 90 is hij samen met vijf andere jongens van La12 voor 20 jaar cel veroordeeld, voor de dood van twee River supporters die in een hinderlaag terecht kwamen. Na 12 jaar komt hij weer vrij en is hij weer snel aanwezig op de tribune. Twee dagen voor de Copa finale laat El Manco al van zich horen in de Argentijnse media. Hij reageert op de aanval van Young Flu op het strand, dat Young Flu even had moeten wachten tot de echte frontlinie jongens er zijn en dat ze dan een pak slaag zullen gaan krijgen. Beide harde kernen komen elkaar niet tegen deze finale, het pak slaag is uitgesteld.

Drie uur voor de wedstrijd gaan we het stadion in en de ritme van de drums op de omloop zijn duidelijk hoorbaar. Supporters zijn aan het warmdraaien voor deze finale. Hetzelfde gebeurd aan de overkant: de entrada van Boca is begonnen op de omloop. Naast dat het een wedstrijd op het veld is, is er ook de wedstrijd op de tribune. Want stil gaat het niet worden deze wedstrijd.

Op de tribune liggen de vlaggen en linten al klaar en stroomt het langzaam vol. En dan moeten we nog drie uur wachten! Boca kant is nog druk met de Entrada op de omloop. Vanaf dit moment tot ver na de wedstrijd kennen we weinig stiltes meer. De batterijen zijn opgeladen aan beide kanten en het mag wat ons betreft beginnen. Twee uur voor de wedstrijd wordt er al vuurwerk op de tribunes afgestoken en is het bom vol, het geluid wat erbij komt is immens hard. Als je even wilt zitten moet je het nu doen want straks is daar geen ruimte voor en wordt je er ook op aangesproken. De spelers komen inmiddels op voor de warming up, beide tribunes gaan tekeer. Omdat wij in de hoek staan bij de cornervlag kunnen we Boca ook goed horen, deel van hun heeft ook de lange zijde in bezit. Het geluid van de ene tribune overtreft weer het geluid van de andere tribune en zo gaat het de hele tijd door.

Start van de wedstrijd

De opkomst van de finale is een grote show met danseressen en vuurwerk en is het wachten op de opkomst van beide teams. Als de spelers opkomen volgt er een vlaggenzee aan de kant van Fluminense en is de tribune van Boca één grote trampoline. Het geluid wat we horen is niet te beschrijven, je moet er tussen staan wil je het begrijpen. Supporters jong en oud aan onze kant beginnen te huilen bij de opkomst, zoveel spanning en zo emotioneel in afwachting voor het begin van de grote finale. Supporters slaan drie kruizen en de begin van de wedstrijd is een feit. Aan beide kanten bekende spelers. Fluminense kent spelers als Marcelo, Felipe Melo onder andere en aan Boca kant lopen Cavani, Benedetto en keeper Sergio Romero. Het 19 jarig Boca talent Valentin Barco speelt ook en het is duidelijk te zien dat hij snel de overstap gaat maken naar Europa, wat een speler.

De wedstrijdbeleving op het veld en tribune is wat we van Zuid Amerikanen gewend zijn. Vol overgave en met passie en kent geen genade. Waar de wedstrijd in Nederland al tien keer gestaakt zou worden inclusief acht rode kaarten, wordt er hier gewoon doorgespeeld en terecht.

Dan komt Fluminense op een 1-0 voorsprong en iedereen aan onze kant vliegt over elkaar heen en de emoties lopen wederom hoog op. De tribune van Boca besluit om nog harder tekeer te gaan, hun batterijen gaan echt nooit op. Bij rust is het 1-0 en het is nu even tijd om te realiseren waar we zijn. Zo een finale in een vol Maracana stadion met zulke supportersgroepen is intens. Dit maak je niet zo snel mee. We vallen op dus een enkeling vragen waar we vandaan komen en het is duidelijk dat A DJAAX(Ajax) populair is in Brazilië. Dat merkte je ook in de straten van Rio dat locals het Ajax shirts dragen. Of we nou 18e, 11e of nummer 1 staan, Ajax blijft de grootste.

Na de Zuid Amerikaanse rust die langer als 20 minuten duurt gaat het weer op dezelfde voet verder. Kabaal aan beide kanten. Boca maakt de 1-1 en er volgt een domino effect op de tribune van Boca. Mensen vallen over elkaar heen en onze kant is even stil. Die stilte is van korte duur want de Boca fans nemen het geluid over en dat kan Flumi niet accepteren en ze gaan er keihard overheen. Het geluid van beide kanten inclusief de lange zijdes is onwijs hard en met een 1-1 stand gaan we de verlenging in.

In de verlenging merk je meer de spanning op de tribunes aan de kant van Fluminense. Boca zijde kent geen stop, wat een energie hebben die gasten. Toch is het Fluminense die de 2-1 scoort. Het is wederom John Kennedy die deze goal op zijn naam zetten. Een deel van het stadion veranderd in een heksenketel met zwaar emotionele mensen die de tranen niet meer in bedwang kunnen houden, de andere deel heeft het besef dat het nu moeilijk gaat worden. John Kennedy mag een minuut later alweer vertrekken met zijn 2e gele kaart aangezien hij zijn shirt uit deed bij de goal. De laatste minuten zijn intens op de tribune van Fluminense. Mensen bidden en zingen en je ziet aan de gezichten van de mensen dat ze het niet meer aan kunnen. De spanning en emotie is zo voelbaar, Fluminense is op weg naar hun eerste Copa Libertadores titel. De titel is even later een feit en mensen vallen over elkaar heen en in de armen. Er wordt gezongen, gelachen en veel tranen van blijdschap. Zelfs ons beginnen ze te omhelzen en verschillende mensen facetimen met tranen in hun ogen met het thuisfront waarbij ze ons laten zien ook, de mensen van A DJAAX. Het is ongelofelijk wat er hier op de tribune zich heeft afgespeeld vandaag. De Boca fans druipen zo snel mogelijk af en willen niks mee krijgen van de prijsuitreiking. Wat waren ze sterk op de tribune vandaag. Wat een mentaliteit. Velen gaan zich opmaken voor een bus of auto reis van twee dagen terug naar Argentinie. Het feest is inmiddels losgebarsten in het Maracana stadion en de straten van Rio De Janeiro. Wat een geweldige ervaring om dit mee te mogen maken wetende dat je binnenkort uit naar Almere City gaat. We hebben veel gezien en meegemaakt van Scandinavië tot Oostblok en van balkan tot en met zuid Europa, maar in ons optiek blijft de Zuid Amerikaanse voetbalbeleving van een ander dimensie.

Rio De Janiero